کتاب پاسخ به تاریخ اثر محمد رضا پهلوی بدون سانسور

معرفی کتاب پاسخ به تاریخ

شاه در این کتاب ضمن ارایه شبه گزارشی از عملکرد دوران سلطنتش، به صورتی که چهره اش را زیاد هم مخدوش نکند از بعضی اقدامات خود انتقاد و به بعضی اشتباهات خود اعتراف کرده است. گرچه که کتاب شاه حتی اگر همین انتقادهای کمرنگ را هم نداشت، باز می بایست به عنوان یک مدرک درجه یک اصیل، مورد استفاده پژوهشگران تاریخ ایران قرار گیرد.

شاه در پیشگفتار کتابش گفته : در این کتاب قصد دارم نشان بدهم که چرا در راه رسیدن به اهدافم پافشاری می کردم؛ و چرا می خواستم جامعه ای بر اساس عدالت اجتماعی، و نه مبارزه طبقاتی بنا کنم؛ جامعه ای که همه در آن یکپارچه و وابسته به یکدیگر باشند.

درباره اصالت متن از روی نسخه انگلیسی (مقدمه مترجم):

لازم به توضیح است که در ترجمه حاضر، حواشی فراوانی به صورت پانویس در کتاب درج شده است. ولی مترجم اطمنیان می دهد که هیچ دخل و تصرفی در متن اصلی صورت نگرفته و حتی یک کلمه کم یا زیادتر از نسخه اصلی کتاب شاه در ترجمه وجود ندارد.

و آنچه من باب توضیح به متن افزده شده در میان { } قرار گرفته است. وجود زیرنویس ها هم ضرورتی بود که به هیچ وجه نمی شد از آن صرف نظر کرد، زیرا شاه در کتاب خود، مطالبی نوشته که امکان نداشت بتوان آنها را به صورت خام و بدون توضیح در معرض مطالعه خوانندگان قرار داد.

کتاب پاسخ به تاریخ بدون سانسور

کتاب پاسخ به تاریخ اولین بار در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۸ شمسی) به زبان فرانسوی در پاریس منتشر شد. این کتاب که شاه آن را به کمک یک نویسنده فرانسوی به نام «کریستیان می یار» نوشته، فقط آن مقدار مسایلی را دربر داشت که تا ۲۵ شهریور ۱۳۵۸ در مکزیک برای شاه پیش آمده بود.(ترجمه اولیه فارسی که در سایت ها موجود است از این نسخه صورت گرفته است).

چندی بعد در سال ۱۹۸۰ ترجمه انگلیسی کتاب پاسخ به تاریخ که توسط خانم «ترزا وُو» صورت گرفته بود، در لندن با عنوان «روایت شاه» و در نیویورک با عنوان پاسخ به تاریخ منتشر شد که این دو کتاب اخیر دارای فصل ضمیمه (ادامه تبعید) نیز هستند. در این فصل شاه سرگذشت خود را بعد از آنچه در متن فرانسوی نوشته بود، تا مراحل سفرش به آمریکا و پاناما و سپس مصر شرح می دهد. و در نهایت کتاب را تا جایی ادام داده (اردیبهشت ۱۳۵۹) که حدود سه ماه بعد از آن مرگش فرا می رسد.

 

ترجمه این کتاب از روی نسخه ای که در لندن منتشر شد (کتاب answer to history) و شامل فصل ضمیمه است ترجمه شده است. بنابراین یکی دیگر از مزایای این ترجمه بر ترجمه تحریف شده اولیه این است که سرگذشت شاه از مکزیک تا مصر را نیز پوشش می دهد. متاسفانه نسخه تحریف شده کتاب مورد مطالعه خیلی از افراد قرار گرفته است.

قسمت هایی از متن این کتاب

“به خوبی می‌دانستم که کامیابی در این رهگذر، مشروط به آماده‌سازی و تجهیز همه نیروهای ملی است. می‌دانستم که باید یک حالت بسیج دائم و آمادگی مستمر در کشور وجود داشته باشد تا بتوان در برابر عوامل مخرب و مخالف با پیشرفت یعنی مرتجعین، بزرگ‌مالکان، کمونیست‌ها، محافظه‌کاران و همچنین تحریکات بین‌المللی ایستادگی کرد. می‌دانستم که بسیج یک کشور کار آسانی نیست و پایمردی و تلاش بسیار می‌خواهد. اگر می‌گذاشتم که خرابکاران هر چه می‌خواستند بکنند مسلماً امکان توفیق به دست نمی‌آمد و اگر دست روی دست می‌گذاشتم و از بیم دشواری‌ها کاری انجام نمی‌دادیم مسلماً ایران در عقب‌افتادگی و رکود باقی می‌ماند و در این صورت حکومت دموکراتیک، سرابی بیش نبود. فراموش نکنیم که دموکراسی، اگر با گرسنگی، نادانی و ناتوانی و انحطاط مادی و معنوی مترادف و همراه باشد مطلقاً واقعیتی نخواهد داشت.
پس ما ناگزیر بودیم که راه خود را انتخاب کنیم. انتخاب ما میان استبداد و حکومت مطلقه از یک سو و روشهای انسانی و آزادمنشانه از یک سوی دیگر نبود. انتخاب ما در حقیقت میان اغتشاش و هرج و مرج بی‌حاصل از یک طرف و حفظ مصالح واقعی میهن از طرف دیگر بود.”

“باید قبول کنم که برای دفاع از کشور خود و نظام سیاسی آن، در مقابل دروغ‌پردازی‌ها و تبلیغات سوء، کار مهمی انجام ندادیم. اکنون من به خوبی متوجه شده‌ام که چه برنامه و ترتیبات وسیع و حساب‌شده‌ای بر ضد ما به مرحله‌ی اجرا در آمد. من آنچنان به خودم اطمینان و اعتماد داشتم که به حملات و اهانت‌ها و دروغ‌پردازی‌ها اعتنایی نکردم و سرانجام زنان و مردان و به ویژه جوانان بسیاری دستخوش تبلیغات سوء و انحرافی شدند. بخش بزرگی از جوانان ایران متوجه هدف‌ها و آرمان‌های من نشدند و شاید امروز دریافته باشند که چه اشتباهی کردند.”

“امروز بعضی‌ها به من سرزنش می‌کنند که چرا با اعمال قدرت و شدت مقررات حکومت نظامی را به دقت اجرا نگردم و امنیت را به هر قیمت که شده به کشور برنگرداندم؟ مسلماً این کار ممکن بود ولی به چه قیمت؟ امروز به من گفته می‌شود که یقیناً اجرای این تصمیم به مراتب کمتر از دوران خونین هرج و مرج کنونی، تلفات در بر می‌داشت. پاسخ من این است که سرزنش پس از وقوع حوادث کار دشواری نیست و یک پادشاه حق ندارد تاج و تخت خود را به قیمت ریختن خون هم‌میهنانش حفظ کند.”

برخی از نظرات خوانندگان کتاب پاسخ به تاریخ

• اين کتاب خاطرات محمد رضا پهلوي شاه ايران است . موضوع کتاب تقريبا نوعي دفتر خاطرات حکومتي است که شاه در آن علت بسياري از کارهايي را که در دوره سلطنتش انجام داده ذکر کرده است . گاه به نعت حکومت و شاهنشاهي پرداخته . گاه از دشمنان گله کرده . زماني به شرح برنامه هايش اهتمام ورزيده . فرازي بر آينده ايران داشته و از آرزو هايش سخن گفته است . در مجموع اين کتاب از نظر ادبي و سياسي بسيار غني است .
  اما نکته قابل توجه در اين کتاب توضيحات شخصي به نام شهريار ماکان است . اين توضيحات گرچه بصورت زير نويس( در زير صفحه ) آمده لکن در مجموع بيش از متن اصلي کتاب است .
  اين توضيحات تماما نظر شخصي اين فرد است و بندرت نکته حايز اهميتي در متون وي به چشم ميخورد . بجاي شرح کتاب به انتقاد شخصي از شاه پرداخته و هر کجا مجالي ديده دوران پيش از انقلاب را يک طرفه محاکمه کرده است . مثلا در همان ابتداي کتاب شاه مي گويد : يک سال پيش آخرين کتابم انتشار يافت . مصلح ياد شده در پاورقي راجع به اين کتاب توضيح مي دهد : اين کتاب ( بسوي تمدن بزرگ ) پر از لاف و گزاف است . متن آن خسته کننده و طولاني است!
  خود شما قضاوت کنيد . آيا اين خيانت ادبي نيست؟ اسم کتاب را هم گذاشته پاسخ به تاريخ در حالي که محتواي آن دعواي نويسنده با شاه سر اين کتاب است !
  البته شما براحتي مي توانيد زير نويس ها را نخوانيد . در اين صورت است که از کتاب لذت خواهيد برد . اميدوارم از خواندن آن لذت ببريد
  گوشه اي از متن کتاب …
  من هرگز فرهنگ را مختص گروهي خاص و معدود نمي دانستم و گسترش و اعتلاي فرهنگ ايران را از مباني اصلي سياست ملي و مملکتي تلقي مي کردم که مخصوصا شهبانو توجه و دقت بسيار معطوف به آن کرد .
  نخستين کوشش ما حفظ و صيانت هنر هاي سنتي و باستاني ايران و تجديد حيات آنها بود . همچنين توجه بليغ به شکوفايي فرهنگ و هنر اصيل و نوين ايران معطوف شد

 

• دفاعیه آخرین پادشاه
  به جرات میتونم بگم بعد از رضا شاه کبیر محمد رضا شاه ، بزرگترین پادشاه ایران در دو صده اخیر بوده ، شاید بگید شاهان قاجار که به حساب نمیان ولی در همان دوره قاجار بود که کشوری مثل ژاپن در آسیای شرقی استارت صنعتی شدن رو زد ولی در غرب آسیا متاسفانه قضیه برعکس بود ،
  محمد رضا شاه دست پرورده رضا شاه بزرگ و با عقاید ملی گرا ولی نسبت به مسایل معتدل تر برخورد میکرد ولی اقتدار لازم رو نداشت، ایراد اساسی که داشت زیاد مصاحبه با نشریات و رسانه های غربی بود بجای اینکه کشور رو بدون تنش با سرمایه داران و کشورهای جهان اول پیش ببره بر عکس این قضیه عمل میکرد.
  طی اماری که در کتاب ذکر شده بیکاری ریشه کن شده بود و یک ملیون کارگر خارجی در ایران مشغول به کار بودند ، ( رجوع شود به زندگینامه صنعت گرانی مانند خشروشاهی،ایروانی، خیامی و…)
  بسیاری محمد رضا شاه رو با حکام عرب مقایسه میکنند و میگن نفت رو میفروخت و تسلیحات میخرید و مانند آل سعود سرسپرده غربی ها بود ، اگر اینگونه که میگویند بوده چرا برای براندازی پهلوی انقدر تلاش میکردند ،
  دو دلیل اصلی برای براندازی پهلوی میشود برشمرد:
  یکم: قیمت نفت توسط شاه افزایش پیدا کرده بود
  دوم : ایران در راه صنعتی شدن بود که این بزرگترین خطر برای کشور های توسعه یافتست که هم منابع دنیا و هم صنعت و تکنولوژی در اختیار یک کشور قرار بگیره.
  از نظر توسعه بسیاری خرده میگیرند که شاه فقط به شهرهای بزرگ بها میداد و شهر های کوچک و روستاهارو از یاد کرده بود و وضعیت اسفناکی داشتند در پاسخ به این افراد باید گفت،
  اگر به یکباره کل ایران رو به جلو حرکت بدیم این باعث تورم شدید میشود و نمیشود زیر ساخت پایدار برای این شهرها به وجود آورد چون بیشتر منابع در اختیار شهر ها و روستاهای کوچک باید قرار میگفت که بازدهی زیادی نداشتند ،سیاست اینگونه اقتضا میکرد که شهرهای کوچک و روستاها کم کم به روز رسانی شوند از شهرهای کوچکی که در دوره پهلوی
  به سمت توسعه میرفتند میشد به ( خرمدره و ابهر به خاطر وجود سرمایه داری مانند خسروشاهی و سلماس به زیر ساخت مناسب شهری و… اشاره کرد) و صبر باید میکرد که کلیه شهرها و روستاها به توسعه برسند مگر چند سال از دوره قاجار گذشته بود که به یکباره ایران تبدیل به کشورهای اسکاندیناوی(شمال اروپا) شود!!!! .
  به راستی چه کسی اخبار و حرف های پیرمرد نوفلوشاتو نشین رو به گوش مردم ایران میرسوند
  چه کشوری به این شخص پناه داد تا فتنه به جون مردم ایران ( البته نه اون نسل بلکه نسل ما بشه)
  چه رسانه هایی این آیت الله را معروف کردند و اخبار اون رو منتشر میکردند ، غیر از رادیو بی بی سی و رسانه های غربی .
  یک سناریوی از پیش تعریف شده برای مردم مذهبی ایران .
  اقتصاد ایران با جهشی در دهه ۴۰و ۵۰ با وجود سرمایه داران و سیاست مداران بنام این دهه ها همراه بود ، کالای صنعتی در داخل ایران تولید میشود و ایرانیان داشتند از موهبت صنعت و تکنولوژی برخوردار میشدند ، عقاید مردم رو به ملی گرایی و میهن پرسی میرفت که به تاریخ خودشون افتخار کنند و هویتشون شکل بگیره که متاسفانه با وقوع انقلاب ملی گرایی نابود ، و ارزش های دینی که آن هم به صورت خرافات در آمده ترویج شد ، دلیل این همه نابسامانی شاید همین باشه .
  در سخن آخر باید گفت یک مهره سوخته دیگه نمیتونه برای جامعه خودش مفید باشه منظورم پهلویه سومه.

 

• در جواب کسانی که میگن شاه در این کتاب دروغ پراکنی زیاد انجام داده باید بگم کتاب رو با دقت خواندم و همچنین بر اساس مستنداتی که دیدم و خواندم مقایسه کردم بالغ بر نود درصد گفته های شاه در این کتاب حقیقت هستشاه وطن پرستی بی مانند بود که به سرعت داشت ایران رو به سمت توسعه پیش میبرد و رؤیای شاه ایران بازگشت به عظمت ایران قبل اسلام بود و میخواست یک کشور درجه یک به ایرانیها و جهان تحویل بده شاه بخاطر مردم ایران۳۷ سال با هیولاها و ابر قدرتهای جهان از جمله آمریکا،انگلیس،شوروی،و غرب جنگید و واقعا به معنای واقعی به زانو درشون آورد با کمپانی ها و کارتل های نفتی دنیا به ستیز برخواست اما امان از خیانت نزدیکان،خیانت جیمی کارترو غرب،و در نهایت مردم ناآگاه محمدرضا پهلوی بخاطر منافع کشورش و اتکا به مردمش به جنگ استعمارگران رفت که اگر اکثریت خاموش و اقلیت نادان پشتش را خالی نمیکردن ایران میتوانست به کجاها برسد در پایان بگم که تاوان بیخردی پدران را نسل سوخته ما دادند

روحت شاد ابر مرد تاریخ محمدرضاشاه پهلوی آریامهر
ما نسلی هستیم که ندیده عاشقت شدیم پدران ما را ببخش
روحت شاد و یادت جاوید

 

• یاوه سرایی های اخرین پادشاه ایران
  مردی که محبوبیت الان خودش رو بیشتر ازینکه مدیون عملکرد خودش باشه مدیون عملکرد فاجعه بار رژیم ولایت فقیه ست
  توهمات شاه درین کتاب به حد اعلا خود رسیده و مبنعی لایزال برای پهلوی پرستان کودن و بی مغز فراهم کرده
  همون فرمول همیشگی بازندگان :من خوب بودم بقیه زیادی پلشت بودن

 

• محمدرضا پهلوي در اين كتاب مي كوشد تا خود را در برابر مردم تبرئه كند.دفاعيات او گاه ان قدر بي پايه است كه آدمي آرزو مي كند كاش هرگز نوشته نشده بود و گاه بدون دليل و مدرك است كه ذهن خرد پيشه آن را نمي پذيرد.
  به هر روي اگر كتابخوان جدي يا تاريخ پ‍وه نيستيد مي توانيد از خير خواندنش بگذريد

 

• کتابی در دفاع از خود. راست یا دروغ، توهم یا واقعیت، آن را تاریخ پاسخ خواهد داد. ارزش دارد یک بار آن را خواند حتی اگر عده ای آن را سراسر دروغ بخوانند. چرا که به قول معروف تاریخ را فاتحان می نویسند و یا به قول نیچه انواع زیادی چشم وجود دارد، حتی ابوالهول هم چشم دارد و از این‌رو انواع بسیاری حقیقت وجود دارد و از این‌رو حقیقتی وجود ندارد حقیقت همان تاویل ماست