کتاب حرامزاده استانبولی اثر الیف شافاک

کتاب حرامزاده استانبولی

الیف شافاک به خاطر اشاره به نسل‌ کشی ارمنی‌ها، در رمان دوم خود «حرامزاده استانبولی» از سوی دادگاه ترکیه به جرم اهانت به ترک بودن متهم شد. پرونده او در ژوئن ۲۰۰۶ بسته شد، ولی چند ماه بعد، دوباره باز و وی با احتمال سه سال زندان رو به‌ رو شد. مترجم وناشر او هم باهمین مجازات روبه‌رو شدند، اما در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۶ به‌خاطر کمبود مدرک، پرونده او بسته شد.

خلاصه کتاب

از يکي از تحسين‌شده‌ترين و صريح‌ترين نويسندگان ترکيه، رماني درباره تاريخ درهم‌پيچيده دو خانواده.

اليف شافاک در دومين رمان خود که به زبان انگليسي نوشته شده است، با گذشته خشونت آميز کشورش در داستاني زنده و رنگارنگ در ترکيه و ايالات متحده روبرو مي شود. در مرکز آن «حرامزاده» عنوان، آسيا، زن نوزده ساله اي است که جاني کش و اگزيستانسياليست هاي فرانسوي را دوست دارد، و چهار خواهر خانواده کازانچي که همه با هم در يک خانواده بزرگ در استانبول زندگي مي کنند: زهيلا. کوچکترين خواهر خوش ذوق و سرسخت که يک سالن خالکوبي را اداره مي کند و مادر آسيه است. بانو که به تازگي خود را به عنوان يک روشن بين کشف کرده است. Cevriye، معلم بيوه دبيرستان; و فريده، هيپوکندريکي که در مورد فاجعه قريب الوقوع وسواس دارد. يک برادر بيگانه آنها به همراه همسرش و دختر ارمني اش آرمانوش در آريزونا زندگي مي کند. وقتي آرمانوش مخفيانه به استانبول پرواز مي کند تا هويت خود را پيدا کند، خواهران کازانچي را پيدا مي کند و سريع با آسيا دوست مي شود. رازي فاش مي شود که اين دو خانواده را به هم پيوند مي دهد و آنها را با تبعيد و قتل عام ارامنه در سال 1915 مرتبط مي کند. پر از شخصيت هاي زن پرشور و فراموش نشدني، حرامزاده استانبول داستاني جسورانه و قدرتمند است که شافاک را به عنوان يک ستاره در حال ظهور داستان هاي بين المللي تاييد مي کند

الیف شافاک برای مخاطبان ایرانی چهره ی ناشناخته‌ای نیست. کتاب ملت عشق او به چندمین چاپ رسید و گمان کنم آثار دیگری هم از همین نویسنده، در ایران ترجمه و پخش شده باشد. کتاب حرامزاده‌ استانبولی، اما امکان ترجمه ی بی سانسور در ایران را نخواهد داشت. کتابی رنگارنگ از شهری که سعی به پنهان کردن رازهای گذشته دارد. استانبول به گفته‌ی شافاک برلین نیست که اصرار بر انداختن نور به همه‌ی زوایای تاریک گذشته را داشته باشد.

در استانبول فقط معماری و خوشنویسی خبر از گذشته می‌دهد، اینجا سعی بر تکه‌ تکه کردن تاریخ است. سعی برانداختن مسئولیت به گردن این و آن. و در مرحله ی آخر به گردن پدرانی که دیگر نیستند و پسران و دخترانی که موضوع ربطی به آن‌ها ندارد.

اصرار دارند بگویند گذشته اولاً آن طور نبوده که دشمنان (در کتاب حرامزاده استانبولی ارمنی ها) ادعا می‌کنند و ثانیاً اگر هم اشتباهاتی بوده، در گذشته‌ای رخ داده که آن‌ها سالها پیش برآن نقطه‌ی پایان نهاده‌اند. اصرار بر پنهان کاری و فراموشی اجباری موضوع این کتاب است. الیف شافاک عقیده دارد که گذشته هر چه هست جز آنکه گذشته باشد. دو دختر جوان داستان: آسیا و آرمانوش در دو نقطه ی دنیا هنوز هم دارند با نتایج این گذشته ی خاموش دست و پنجه نرم می‌کنند.

نقد کتاب حرامزاده استانبولی

الیف شافاک در داستانش به راستی اصراری بر تقسیم جامعه به جانی و قربانی ندارد. این را هم یکی از نتایج دست بردن در گذشته، در خاطرات و رخدادها می‌داند. هر دو طرف درگیر ماجرا می‌شوند. قربانی دیگر نمی‌تواند خود را از شر سایه‌های گذشته خلاص کند، نمی‌تواند با باری که  گذشته بر دوشش گذاشته، به جلو نگاه کند.در کتاب حرامزاده استانبولی از زبان بارون باغداساریان می‌خوانیم : بعضی از ارمنی‌های در تبعید نمی‌خواهند که ترک‌ها نسل کشی را به رسمیت بشناسند. اگر این کار را بکنند، زیرپایمان را خالی کرده‌اند و ریسمانی که محکم ما را به هم پیوند زده از دستمان می گیرند. این‌طور تا حال ترک ها با کمال جدیت اعمال جنایت کارانه‌یشان را انکار کرده‌اند و ما با کمال جدیت نقش قربانی را بازی کرده‌ایم .

به نظر می‌رسد در هر دو سو زنجیرهای کهنه‌ای وجود دارد که باید پاره شود. از آن سو ترکها هم نمی‌خواهند گذشته را به رسمیت بشناسند. با مطرح کردن مسائلی چون شرایط جنگی، خشونت جوانان ارمنی، تمامیت ملی و … که واقعاً هرجایی می‌شود از آن‌ها استفاده کرد، حاضر به پذیرش مسئولیت خود در عملی جنایت کارانه نیستند و به این ترتیب آن‌ها هم به جای جلوی رفتن، مرتب ناچار به توجیه و حتی در بعضی موارد تکرار گذشته می‌شوند. برای ما که در کشورمان همیشه گذشته، با احکام غیرقابل تردید مهرو موم شده، که تاریخ هر بار با آمدن حکومتی جدید دوباره نوشته می‌شود و به همین دلیل اعتمادی به آنچه نوشته و گفته شده وجود ندارد، شاید این کتاب آینه ای باشد برای بهتر دیدن.

ما هم مثل ترک ها راهی جز برخورد با گذشته نداریم. تا وقتی آن را ندیده بگیریم، تا وقتی مرتب در حال حذف کردن بخشی از آن و بزرگ کردن بخش دیگر باشیم، بدون آنکه بخواهیم جامعه را به جانی و قربانی تقسیم خواهیم کرد وهیچ وقت نخواهیم توانست تبدیل به یک ملت شویم. شافاک در این کتاب سعی کرده به ترک ها بفهماند که کشورشان، آداب و رسوم شان، فرهنگ شان ارزش آن را دارد که از پافشاری بر سر بسیاری از احکامی که فقط دست و پایشان را بسته، دست بردارند. او را برای همین کتاب و همین حرف‌ها به دادگاه کشاندند. ما چه خواهیم کرد.

در قسمتی از کتاب حرامزاده استانبولی میخوانیم

هر چه از آسمان فرود آيد، آن را نفرين مکن. که شامل باران نيز مي شود. مهم نيست که چه چيزي ممکن است بريزد، مهم نيست چقدر باران سنگين باشد يا چقدر يخ زده باشد، هرگز نبايد نسبت به آنچه که آسمان براي ما در نظر گرفته است، ناسزا بگوييد. اين را همه مي دانند. و اين شامل زليحه مي شود. با اين حال، او در اولين جمعه ژوئيه، در پياده‌روي راه مي‌رفت که در کنار ترافيک نااميدکننده‌اي در جريان بود. با عجله به قرار ملاقاتي که حالا دير شده بود، مثل يک سرباز فحش مي داد، فحش هاي ناسزا يکي پس از ديگري به سنگ هاي شکسته پياده رو، به کفش هاي پاشنه بلندش، به مردي که او را تعقيب مي کرد، به تک تک رانندگاني که ديوانه وار بوق مي زدند، وقتي شهري بود. اين واقعيت که هياهو هيچ تأثيري در رفع گرفتگي ترافيک نداشت،

در پایان امیدواریم از خواندن کتاب حرامزاده استانبولی (کتاب ناپاکزاده استانبول) لذت ببرید.

اگ قصد خرید رمان ملل های مختلف را دارید این کتاب را حتما در لیست خود قرار دهید برای ثبت سفارش در همین صفحه میتوانید روی دکمه افزودن به سبد خرید کلیک کنید